Praktische voedingstips bij zachte voeding - Wereld Kanker Onderzoek Fonds

Praktische voedingstips bij zachte voeding


Logo Voedingenkankerinfo.nl


Het eten van zachte voeding kan nodig zijn als je moeite hebt met kauwen of slikken. Dit kan zijn omdat je mond zo beschadigd is dat je niet kunt kauwen, het kauwen te veel energie of aandacht kost of omdat de doorgang van je slokdarm te smal is, bijvoorbeeld door een tumor.

Wat is zachte voeding

Je kunt zachte voeding herkennen als je met de zijkant van een vork gemakkelijk door het eten heen kan prikken. Ook temperatuur heeft invloed op de dikte van eten en drinken. Wil je weten of jouw eten zacht genoeg is? De website van IDDSIdex heeft een handige tool ontwikkeld met informatie over diktes van voeding en dranken.

Overleg met je behandelend arts, verpleegkundige of diëtist in welke mate je voeding zacht zou moeten zijn. Probeer vooral ook zelf wat je kunt eten en wat wel en niet bevalt.

Voedingstips

De broodmaaltijd

Snijd de korstjes van brood. Deze leveren namelijk vaak de meeste problemen op. Neem eventueel een extra sneetje brood om dit te compenseren.


Besmeer brood ruim met boter of margarine.


Kies voor zacht, smeuïg beleg zoals:

  • Zoet: jam, appelstroop, chocoladepasta, honing, fruitspread of zelf fijngemaakt fruit, gestampte muisjes.
  • Hartig: smeerkaas, roomkaas (met kruiden), paté, leverpastei, smeerleverworst, pindakaas zonder stukjes, roerei, vlees-, ei- of vissalade, hummus.

Soms is het ook mogelijk om plakjes (jonge) kaas of vleeswaren zoals gekookte ham of boterhamworst te eten. Snijd eventuele harde randjes dan weg.


Probeer ook eens een pannenkoek of een wentelteefje. Maak de wentelteefjes eventueel van brood zonder korst.


Vervang brood door pap zoals havermoutpap, gortepap, rijstepap, griesmeelpap, Brinta of broodpap. Door verschillende toevoegingen aan de pap kan je variëren in smaak. Ook kun je wat ongeklopte slagroom of een klontje boter toevoegen om de pap meer energie te geven.


Laat cornflakes, muesli of andere ontbijtgranen eerst even weken in melk of yoghurt zodat ze wat zachter worden.

De warme maaltijd

Vlees, kip, vis, of vleesvervanger:

  • Kies bij voorkeur een zachte vleessoort zoals (braad)worst (eventueel zonder vel), gehaktbal, stoofvlees, ragout, goulash of een zacht gebakken hamburger. Rundvlees wordt gemakkelijk droog. Varkens-, kalfs- of lamsvlees zijn vaak zachter. Kipfilet is ook vaak droog. Kies daarom voor kippendij of kippenpoot. Deze zijn zachter en minder droog. Let wel op met het bot en de pezen.
  • Stoom of stoof vis. De vis heeft dan vaak een zachte structuur.
  • Kies van vleesvervangers ook een zachte variant, zoals balletjes. Let bij de bereiding op dat je de vleesvervangers niet te hard bakt.
  • Voeg op je bord ruim jus, warme of koude sauzen, of een vruchtencompote (appel, cranberry, abrikoos) toe om het eten smeuïger te maken. Denk bijvoorbeeld aan tomatenketchup, cocktailsaus, mayonaise en appelmoes.

Groenten:

  • Kies voor groenten die zacht gekookt kunnen worden. Denk aan: aubergine, bloemkool- en broccoliroosjes, erwtjes, worteltjes, courgette, spinazie (a la crème), andijvie, paksoi, raapstelen, witlof, schorseneren, fijngesneden en gekookte rode kool, bietjes, zachtgekookte blokjes pompoen en witte, bruine of kidneybonen.
  • Snijd groenten met een draderige structuur zoals sperzieboontjes, peultjes, mais, zuurkool en asperges klein en eet ze met veel jus/saus.
  • Voeg na het afgieten een klontje boter of scheutje room toe aan de groenten of meng de gare groente met een groentesaus. Je kunt ook op je bord jus, saus of vruchtencompote toevoegen om het geheel zachter te maken.
  • Maak eventueel gebruik van groente uit pot of blik. Deze zijn vaak al iets zachter. Je kunt ook voor diepvriesgroenten kiezen.

Aardappelen, rijst, pasta:

  • Kies voor kruimige aardappelen. Maak de gekookte aardappelen fijn op je bord of maak een puree. Maak eventueel gebruik van een kant-en-klaar aardappelpuree uit de koeling in de supermarkt of uit een pakje.
  • Kook pasta extra zacht en voeg ruim saus toe om het eten en het slikken makkelijker te maken.
  • Bereid rijst volgens aanwijzingen op verpakking. Bij slikproblemen kunnen losse rijstkorrels lastig zijn. Meng de rijst met een jus, saus of een vruchtencompote om de korrels samen te houden en zo te eten. Oordeel zelf of dit gaat in jouw situatie.
  • Voeg extra boter, crème fraîche, mayonaise of olie toe om de voeding zachter te maken. Met gare, kleingesneden groente zoals boerenkool, wortelen, andijvie of spruitjes kun je ook stamppot maken.

Soep:

  • Voeg extra vulling toe aan je soep voor meer energie en voedingsstoffen. Zachte balletjes kun je eventueel proberen, maar let op met grote stukjes vlees in de soep.
  • Maak eventueel gebruik van kant-en-klaar (maaltijd)soepen uit de koeling in de supermarkt.

Tussendoortjes

Hartig:

  • Kies voor zachte salades zoals huzarenslaatje, eiersalade, krabsalade, kip-kerriesalade en kipsaté salade. Ook tonijnsalade en hummus zijn vaak fijn van structuur en zonder stukjes. Groentesalades (selderij, farmer, komkommer, etc.) zijn minder geschikt omdat de groenten rauw zijn en harde stukjes bevatten.
  • Probeer zachte blokjes kaas (zowel Nederlandse als buitenlandse), zachte leverworst, knakworstjes en gekookt ei.

Zoet:

  • Kies voor volle kwark, volle yoghurt of Griekse yoghurt met een scheutje limonade, eiwittoetje, gepureerd fruit, knijpfruit, baby/kleuter fruithapjes. Let er op dat je een variant kiest zonder toegevoegde pitten en noten.
  • Probeer ook eens ontbijtkoek besmeerd met boter of een eierkoek met boter.


Een samenwerking tussen