In het Antoniusziekenhuis worden maaltijden gemaakt om bij mensen thuis te bezorgen, ook wel bekend als ‘Tafeltje dekje’. Daarnaast worden er maaltijden gekookt voor het ziekenhuispersoneel en voor patiënten op verschillende afdelingen, waaronder de oncologie-afdeling en de dagbehandeling.
Souschef Bouke Dooper: “We werken al sinds 2014 met smaaksturing. Smaakverandering komt vaak voor en kan optreden bij ouderdom, bij ziekten en ook door gebruik van medicijnen. Op de oncologie-afdeling hebben veel mensen ook last van smaakverandering; onze koks doen een smaaktest bij deze mensen. We kijken dan wat de voorkeur is op het gebied van de smaken zoet, zuur, zout, bitter, hartig (umami) en pikant. Er wordt ook gekeken welke smaak mensen herkennen en welke niet.
Op basis van de smaaktest geven we tips om eten beter te laten smaken. Bij een verminderde smaak kan de smaak van het eten worden versterkt, bijvoorbeeld door kruiden toe te voegen. De patiënt krijgt een persoonlijk advies op basis van wat de voorkeuren zijn. De uitkomst van de smaaktest en het advies op het eetpatroon wordt aan de patiënt meegegeven in de vorm van een zogeheten ‘Smaakpaspoort’.”
“Koken voor mensen met smaakveranderingen begint met het gebruik van goede, smaakvolle ingrediënten. Daarnaast kun je eten smakelijker en geuriger maken door verse of gedroogde kruiden te gebruiken. Jus maak je bijvoorbeeld lekker door verse basilicum, ui, wortel, kruidnagel en laurier mee te laten sudderen. Je prikkelt daarmee de smaak.
Extra smaak aan vlees, vis, kip of tahoe geef je onder andere door het te ‘kruiden’ met mosterd, verse tijm en basilicum. Ook kun je vlees(vervangers) marineren met gember, knoflook, citroenmelisse, kaneel of ras el hanout kruiden. Als bijgerecht kan je chutney of compote serveren.
Het toevoegen van zure bijgerechten kan ook goed helpen bij mensen waarbij de zure en bittere smaken bijna niet meer aanwezig zijn. Of door bijvoorbeeld melk of room in gerechten te vervangen door yoghurt of kwark. Een gebakken uitje geeft ook meer smaak aan het gerecht. Zelf kun je aan tafel verschillende smaakmakers uittesten zoals citroensap, radijs, zilveruitjes, augurk of grove mosterd en kruiden zoals verse peterselie, dille of bieslook.
Aardappelen kunnen soms ook anders smaken. Het kan dan helpen om blad- of bleekselderij mee te koken met de aardappelen.
Salades kun je goed op smaak brengen met oude kaas of komijnekaas. Een bijkomend voordeel daarvan is dat je extra eiwitten toevoegt. Ook kan een dressing met bijvoorbeeld wat mierikswortel extra smaak geven aan een salade. Zo zijn er volop mogelijkheden.
Bij sommige mensen smaakt water niet meer. Geef water een smaakje met stukjes komkommer, munt of schijfjes citroen of sinaasappel. Mensen met een voorkeur voor bittere smaken vinden water lekker dat is gekookt met wat kaneel en sinaasappelschil en vervolgens is afgekoeld.”
Smaakveranderingen zijn heel persoonlijk. Onderzoek wat jou wel smaakt. Houd er rekening mee dat iets wat je altijd heel lekker vond nu niet meer kan smaken. Juist andere producten kunnen nu beter smaken. Probeer daarom vooral iets uit dat je voorheen niet lustte of minder lekker vond!
“Blijf verder uitproberen. Hierbij kan je soms teleurgesteld worden, maar je kan ook verrassende dingen ontdekken. Alles smaakt en ruikt heel anders. Probeer vooral ook pittige smaken zoals scherpe mosterd, mierikswortel en meer ui. Voeg dus méér smaak toe en probeer verschillende smaken.“
