Helpt vasten tegen kanker?
Nee, er is te weinig wetenschappelijk bewijs dat vasten helpt tegen kanker of de bijwerkingen van de behandeling. Vasten wordt daarom niet aanbevolen bij kanker.
Ons advies
Ga niet op eigen initiatief vasten tijdens de behandeling. Het is nog onbekend of vasten helpt tegen kanker of de bijwerkingen van de behandeling van kanker. Bovendien zijn er veel vragen over de manier, duur en veiligheid van vasten. Ook kan het vasten bijwerkingen hebben. Daarom raden wij vasten bij kanker af.
Vasten, hoe werkt dat?
Als je vast, eet je niet. Je drinkt alleen dranken zonder calorieën, zoals water, thee en koffie zonder suiker en melk. Met vasten krijg je minder calorieën binnen omdat je een bepaalde periode minder eet dan normaal. Dit wordt met name gedaan door mensen die te zwaar zijn en willen afvallen.
Het is wel belangrijk bij vasten dat de voeding voldoende eiwitten, vitamines en mineralen bevat zodat er geen tekorten ontstaan. Er zijn verschillende vormen van vasten:
Periodiek vasten (Intermittent fasting)
Bij deze vorm van vasten eet je vijf dagen in de week normaal. De overige twee dagen eet je veel minder calorieën, meestal 500 tot 800 calorieën per dag. Daarom wordt deze vorm van vasten ook wel 5:2 genoemd.
Vasten gedurende een bepaald aantal uren per dag (Time restricted feeding)
Bij deze vorm van vasten eet je alleen tijdens een gedeelte van de dag. Een bekende vorm van deze manier van vasten is 16:8. Hierbij eet je tijdens een periode van 8 uur en de overige 16 uur drink je alleen dranken zonder calorieën.
Fasting mimicking diet
Bij deze vorm van vasten eet je minder dan normaal. Gedurende een korte periode eet je ongeveer 30% van je normale energiebehoefte.
Bijwerkingen van vasten
Vasten kan ook bijwerkingen geven. Op de korte termijn kan vasten zorgen voor hoofdpijn, concentratieproblemen, duizeligheid, vermoeidheid en een onregelmatige hartslag. Op de lange termijn kan vasten leiden tot een vermindering van het afweersysteem en tot schade aan onder andere hart en nieren.
Ook kan het vasten ervoor zorgen dat je afvalt. Ongewenst gewichtsverlies tijdens de behandeling kan gevolgen hebben voor het verloop van de behandeling.
Wat blijkt uit onderzoek?
Laboratoriumonderzoek
Uit onderzoek naar de invloed van vasten op kanker in het laboratorium komen wisselende resultaten. In sommige onderzoeken bleek de tumor minder te groeien en de kans op kanker te verkleinen bij minder calorieën over een bepaalde periode. Maar er zijn ook onderzoeken waarbij tumoren ondanks het vasten hetzelfde groeiden.
Onderzoek bij mensen
Er zijn meer en grotere onderzoeken bij mensen nodig voordat er iets over het nut en de veiligheid van vasten bij kanker kan worden gezegd. In de onderzoeken blijkt dat vasten voor veel mensen met kanker moeilijk vol te houden is en deelnemers vroegtijdig stopten met vasten.
In Nederland is een onderzoek gedaan naar invloed van vasten op bijwerkingen en de werkzaamheid van chemotherapie bij 130 vrouwen met borstkanker stadium II en III. Bij vrouwen die hadden gevast bleek de grootte van de tumor meer te zijn afgenomen dan bij de vrouwen die normaal hadden gegeten. Opvallend is dat het vasten moeilijk vol te houden was: twee derde van de vrouwen is eerder met het vasten gestopt.
In een klein onderzoek bij twintig mensen met diverse soorten kanker in verschillende stadia is de veiligheid van vasten onderzocht. Hieruit bleek dat vasten 48 uur vóór en 24 uur na het toedienen van de chemotherapie veilig is. De deelnemers hadden nauwelijks last van bijwerkingen van het vasten.
Bronnen
Dit artikel is bijgewerkt in mei 2023.
- Antunes, F., Erustes, A. G., Costa, A. J., Nascimento, A. C., Bincoletto, C., Ureshino, R. P., … & Smaili, S. S. (2018). Autophagy and intermittent fasting: the connection for cancer therapy?. Clinics, 73. https://doi.org/10.6061/clinics/2018/e814s
- Caccialanza, R., Cereda, E., De Lorenzo, F., Farina, G., & Pedrazzoli, P. (2018). To fast, or not to fast before chemotherapy, that is the question. BMC cancer, 18(1), 337. https://doi.org/10.1186/s12885-018-4245-5
- De Cabo, R., & Mattson, M. P. (2019). Effects of Intermittent Fasting on Health, Aging, and Disease. New England Journal of Medicine, 381(26), 2541-2551. https://doi.org/10.1056/nejmra1905136
- De Groot, S., Lugtenberg, R. T., Welters, M. J., Ehsan, I., Vreeswijk, M. P., Smit, V. T., … & Imholz, A. L. (2019). Abstract P1-15-20: DIetary REstriction as an adjunct to neoadjuvant ChemoTherapy for HER2-negative breast cancer: Final results from the DIRECT trial (BOOG 2013-04). https://doi.org/10.1038/s41467-020-16138-3
- De Groot, S., Pijl, H., van der Hoeven, J. J., & Kroep, J. R. (2019). Effects of short-term fasting on cancer treatment. Journal of Experimental & Clinical Cancer Research, 38(1), 209. https://doi.org/10.1186/s13046-019-1189-9
- De Groot S., Lugtenberg, R.T., Cohen, D., & Kroep, J.R. (2020) Fasting Mimicking Diet as an Adjunct to Neoadjuvant Chemotherapy for Breast Cancer in the Multicentre Randomized Phase 2 DIRECT Trial Nat Commun 23;11(1):3083. https://doi.org/10.1038/s41467-020-16138-3
- Di Francesco, A., Di Germanio, C., Bernier, M., & de Cabo, R. (2018). A time to fast. Science, 362(6416), 770-775. https://doi.org/10.1126/science.aau2095
- Dorff, T.B., Groshen, S., Garcia, A., Shah, M., Tsao-Wei, D., Pham, H., Cheng, C.W., Brandhorst, S., Cohen, P., Wei, M. and Longo, V., 2016. Safety and feasibility of fasting in combination with platinum-based chemotherapy. BMC cancer, 16(1), p.360. https://doi.org/10.1186/s12885-016-2370-6
- Drexler, U., Dörfler, J., von Grundherr, J., Erickson, N., & Hübner, J. (2022). Fasting during cancer treatment: a systematic review. Quality of Life Research, 1-20. https://doi.org/10.1007/s11136-022-03300-1
- Nencioni, A., Caffa, I., Cortellino, S., & Longo, V. D. (2018). Fasting and cancer: molecular mechanisms and clinical application. Nature Reviews Cancer, 18(11), 707-719. https://doi.org/10.1038/s41568-018-0061-0
- Noorlag, L., De Vos, F. Y., Kok, A., Broekman, M. L., Seute, T., Robe, P. A., & Snijders, T. J. (2018). Treatment of malignant gliomas with ketogenic or caloric restricted diets: A systematic review of preclinical and early clinical studies. Clinical Nutrition. https://doi.org/10.1016/j.clnu.2018.10.024
Een samenwerking tussen
