Heeft voeding invloed op hoe medicijnen tegen kanker werken?
Sommige voedingsmiddelen, voedingssupplementen en kruidenpreparaten kun je beter niet met bepaalde medicijnen combineren. Zij kunnen invloed hebben op hoe medicijnen werken. Hierdoor kun je meer last krijgen van bijwerkingen, of het medicijn werkt minder goed.
Ons advies
Volg de adviezen die bij de medicijnen worden gegeven over het tijdstip van innemen, de verdeling (dosis) over de dag, de combinatie met maaltijden of juist het vermijden ervan.
Ook de manier waarop je een medicijn neemt heeft invloed op de werking ervan. Denk bijvoorbeeld aan het wel of niet eten voordat je een medicijn neemt. Het beïnvloedt hoe snel je lichaam een medicijn opneemt, de concentratie ervan in het bloed, en hoe lang het in het lichaam blijft.
Bespreek het altijd met je arts en apotheker als je op eigen initiatief een kruidenpreparaat of supplementen wilt gebruiken of al gebruikt. Vraag na of je grapefruit mag bij je medicijnen.
Overleg met je behandelend arts of je supplementen met visolie kan gebruiken bij chemotherapie.
Voeding en medicijnen
Sommige medicijnen moet je nuchter, juist bij de maaltijd of met een bepaald soort drinken innemen. Ook kan het zijn dat je ze juist niet mag combineren met een bepaald voedingsmiddel, zoals grapefruit. Dat staat meestal ook in de bijsluiter. Lees daarom altijd de bijsluiter of kijk op apotheek.nl.
Grapefruit en medicijnen
Grapefruit en kruisingen hiervan (zoals pomelo, ugli, mineola, tangelo en de zure sinaasappel) kunnen de werking van medicijnen ernstig verstoren. Hierdoor kunnen medicijnen minder goed werken, of heb je een grotere kans op het krijgen van bijwerkingen. Controleer eerst bij je arts, verpleegkundig specialist of apotheker of je grapefruit(sap) of kruisingen van grapefruit mag nemen bij jouw behandeling.
De apotheek laat met behulp van stickers zien of dit het geval is met teksten zoals: ‘Bij dit middel geen grapefruitsap drinken‘, ‘Pas op met grapefruitsap. Lees folder‘ en ‘Pas op met citrusvruchten. Lees folder‘. Voorbeelden van medicijnen waarvoor dit geldt zijn chemokuren, cholesterolverlagers en bloeddrukverlagers.
Alcohol en medicijnen
Alcohol kan chemotherapie minder goed laten werken. In de bijsluiter lees je of je alcoholische dranken mag drinken.
Visolie en medicijnen
Je mag vette vis eten tijdens een behandeling met chemotherapie. Overleg met je behandelend arts of je supplementen met visolie kan gebruiken bij chemotherapie.
Voedingssupplementen, kruiden- en plantenpreparaten
Het is erg belangrijk om geen voedingssupplementen, kruiden- en plantenpreparaten of concentraten te slikken op eigen initiatief of op aanraden van anderen tijdens je behandeling. Wil je dat toch doen? Dan is het belangrijk om dit aan je arts en apotheker te melden.
Op de volgende voedingssupplementen, kruiden- of plantenpreparaten moet je letten:
Antioxidanten
Supplementen met antioxidanten, zoals vitamine C, Vitamine E en bètacaroteen, kunnen een wisselwerking hebben met radiotherapie (bestraling) en chemotherapie. Het gebruik van antioxidanten in supplementvorm tijdens chemo- en radiotherapie wordt daarom afgeraden.
Foliumzuur
Een supplement met foliumzuur kan mogelijk de werkzaamheid van methotrexaat, een vorm van chemotherapie in tabletten, verminderen.
Kurkuma
Een preparaat met kurkuma kan de werking van Imatinib versterken. Imatinib is een vorm van doelgerichte therapie. Het lichaam wordt door het kurkumapreparaat minder snel resistent voor de Imatinib, maar de exacte invloed is niet goed te voorspellen en kunnen er mogelijk meer bijwerkingen zijn. Het gebruik van kurkuma-preparaten wordt daarom vooralsnog afgeraden.
Een kruidenpreparaat met kurkuma kan ook de opname van chemotherapie in het bloed verminderen en de werking van Tamoxifen beïnvloeden. Het gebruik van kruidenpreparaten met kurkuma wordt op dit moment afgeraden.
Je kunt zonder problemen de specerij kurkuma gebruiken als smaakmaker in je eten. De hoeveelheid die je in je eten gebruikt is namelijk veel minder dan die in een kruidensupplement.
Knoflook
Een kruidenpreparaat met knoflook (Allium sativum) kan de werking van Docetaxel, een vorm van chemotherapie via infuus, beïnvloeden. Het is daarom belangrijk dat jouw arts weet dat je een kruidenpreparaat met knoflook gebruikt. Er kan dan gecontroleerd worden of de werkzaamheid van de Docetaxel goed is.
Ook beïnvloeden preparaten met knoflook de werking van Tamoxifen en Dacarbazine. Neem daarom geen preparaat met knoflook als je deze medicijnen gebruikt.
Je kunt zonder problemen verse knoflook of knoflookpoeder aan de maaltijd toevoegen. De hoeveelheid knoflook in de maaltijd is namelijk veel minder dan de hoeveelheid in een kruidenpreparaat.
Sint-janskruid
Een kruidenpreparaat met sint-janskruid kan de werking van verschillende medicijnen ernstig verstoren. Het gaat bijvoorbeeld om antibiotica, medicijnen tegen kanker en middelen die de afweer onderdrukken. Laat aan je arts weten als je een preparaat met sint-janskruid gebruikt of wilt gaan gebruiken.
Bronnen
Dit artikel is bijgewerkt in februari 2025.
- Farmacotherapeutisch Kompas. (2025). https://www.farmacotherapeutischkompas.nl/.
- Harrigan, M., McGowan, C., Hood, A., Ferrucci, L. M., Nguyen, T., Cartmel, B., Li, F.-Y., Irwin, M. L., & Sanft, T. (2021). Dietary Supplement Use and Interactions with Tamoxifen and Aromatase Inhibitors in Breast Cancer Survivors Enrolled in Lifestyle Interventions. Nutrients, 13(11), 3730. https://doi.org/10.3390/nu13113730
- Hussaarts, K. G. A. M., Hurkmans, D. P., Oomen-De Hoop, E., van Harten, L. J., Berghuis, S., van Alphen, R. J., Spierings, L. E. A., van Rossum-Schornagel, Q. C., Vastbinder, M. B., van Schaik, R. H. N., van Gelder, T., Jager, A., van Leeuwen, R. W. F., & Mathijssen, R. H. J. (2019). Impact of curcumin (With or without piperine) on the pharmacokinetics of tamoxifen. Cancers, 11(3). https://doi.org/10.3390/cancers11030403
- LWDO (2024). Advies gebruik visolie en vis tijdens behandeling van kanker. https://oncologiedietisten.nl/wp-content/uploads/2024/10/Advies-gebruik-visolie-en-vis-tijdens-behandeling-voor-kanker.pdf
- ten Have et al. (2022). Handboek Voeding bij Kanker (3e ed.). De Tijdstroom.
- Veerman, G. D. M., Hussaarts, K. G. A. M., Jansman, F. G. A., Koolen, S. W. L., van Leeuwen, R. W. F., & Mathijssen, R. H. J. (2020). Clinical implications of food–drug interactions with small-molecule kinase inhibitors. In The Lancet Oncology (Vol. 21, Issue 5). https://doi.org/10.1016/S1470-2045(20)30069-3
Een samenwerking tussen
