Prostaatkanker

Wat is prostaatkanker?

De prostaat is een klier die alleen mannen hebben. Het heeft ongeveer de grootte van een walnoot en bevindt zich onder de blaas, voor de endeldarm.

De prostaat maakt prostaatvocht. Bij een zaadlozing komen de zaadcellen met dit prostaatvocht naar buiten via de urinebuis. Het prostaatvocht helpt de urinebuis te beschermen en zorgt ervoor dat sperma kan overleven.

Prostaatkanker kan ontstaan als lichaamscellen beschadigd worden en zich ongeremd gaan delen. Het komt vaker voor bij mannen boven de 65 jaar. Kanker is een ingewikkelde ziekte en veel verschillende factoren spelen een rol bij het ontstaan ervan.

Prostaatkanker symptomen

Prostaatkanker groeit meestal (erg) langzaam. Hierdoor geeft prostaatkanker weinig klachten, zeker in het begin. Daarom merken de meeste mannen niet dat ze prostaatkanker hebben. Veel mannen komen er dan ook achter wanneer ze met urineweg-gerelateerde klachten bij de huisarts komen. De volgende symptomen kunnen optreden bij prostaatkanker:

• Problemen bij het plassen
• Rugpijn
• Vaak en veel moeten plassen
• Pijn bij het plassen
• Troebele urine of bloed in urine
• Bloed in sperma
• Gevoel dat de blaas niet leeg is na het plassen
• Zwakke of onderbroken plasstraal

Bij de meeste mannen wordt de prostaat na het dertigste levensjaar langzaam groter. Bij sommige mannen treden er hierdoor klachten op, zoals pijn bij het plassen. Een vergrote prostaat betekent echter niet dat iemand prostaatkanker heeft of krijgt.

Als prostaatkanker uitzaait naar de botten, kan er rugpijn optreden als gevolg van de uitzaaiingen.

Wat speelt een rol bij het ontstaan van prostaatkanker?

Net als bij alle vormen van kanker kunnen verschillende factoren de oorzaak zijn van prostaatkanker. Deze factoren verschillen van persoon tot persoon.

Risicofactoren voor ontstaan prostaatkanker

• Overgewicht of obesitas. Er is sterk bewijs dat overgewicht en obesitas de kans op prostaatkanker vergroten.
• Leeftijd. Mannen jonger dan 50 jaar hebben over het algemeen een kleine kans op prostaatkanker, maar deze kans neemt toe naarmate je ouder wordt.
• Familiegeschiedenis. Je hebt een grotere kans op prostaatkanker als er iemand in je familie (bijvoorbeeld je vader, broer of oom) prostaatkanker heeft gehad. Er is ook bewijs uit onderzoek dat je een grotere kans op prostaatkanker hebt als er een vrouw in je familie (bijvoorbeeld je moeder) borstkanker heeft gehad. Wetenschappers schatten dat ongeveer 5-9% van de gevallen van prostaatkanker in verband staat met erfelijkheid of familiegeschiedenis. Maak je je hier zorgen over? Dan raden wij aan om dit te bespreken met je huisarts.
• Etniciteit. Mannen van Afro-Caribische of Afrikaanse afkomst hebben een grotere kans op prostaatkanker dan mannen van Europese of Noord-Amerikaanse afkomst. Aziatische en Chinese mannen hebben een kleinere kans dan mannen van Europese of Noord-Amerikaanse afkomst.
• Leefstijl. Een gezonde leefstijl verkleint de kans op prostaatkanker. Roken, alcohol drinken en weinig bewegen vergroten de kans op prostaatkanker.

Zijn een of meerdere van bovenstaande risicofactoren op jou van toepassing? Dit betekent niet direct dat je prostaatkanker zult krijgen. Het betekent wel dat je kans misschien groter is dan gemiddeld. Maak je je hier zorgen over? Bespreek het dan met je huisarts.

Soorten prostaatkanker

In de regel onderscheiden we onderstaande soorten prostaatkanker:

• Niet-uitgezaaide prostaatkanker
• Teruggekeerde prostaatkanker (wanneer je al eerder behandeld bent)
• Beperkt uitgezaaide prostaatkanker
• Uitgezaaide prostaatkanker

Prostaatkanker behandelen

Het type prostaatkanker bepaalt grotendeels de behandeling. Doorgaans kijkt een multidisciplinair team naar jouw situatie. Om de beste behandeling te bepalen, kijkt men, naast het type prostaatkanker, naar eventuele bijkomende klachten en de uitgebreidheid van de prostaatkanker. De vier soorten prostaatkanker hebben een iets andere behandeling:

• Niet-uitgezaaide prostaatkanker: vaak wordt dit type prostaatkanker behandeld met een chirurgische ingreep of bestraling, soms aangevuld met hormoontherapie.
• Teruggekeerde prostaatkanker: voor de behandeling wordt vaak gekozen voor een chirurgische ingreep of een combinatie van radiotherapie en hormoontherapie.
• Beperkt uitgezaaide prostaatkanker: ook hier wordt vaak gekozen voor een ingreep of de combinatie van hormoontherapie en radiotherapie.
• Uitgezaaide prostaatkanker: deze behandeling bestaat vaak uit een combinatie van hormoontherapie, chemotherapie en radiotherapie.

Kun je prostaatkanker voorkomen?

Er zijn geen garanties tegen kanker, maar we kunnen de kans op kanker kleiner maken door gezonder te eten en leven. Dit geldt ook voor prostaatkanker.

Blijf op een gezond gewicht

Uit recent wetenschappelijk onderzoek blijkt dat overgewicht, obesitas en te veel vet rond de taille het risico op prostaatkanker verhoogt. Check of je een gezond gewicht hebt met behulp van onze handige BMI calculator en door je buikomvang te meten. Lees welke factoren bijdragen aan overgewicht en obesitas en wat je zelf kunt doen om op een gezond gewicht te blijven.

---

Bronnen:

Kanker.nl

Avl.nl

Mmc.nl

Andros.nl

Dit artikel is bijgewerkt in november 2023.