Slaapduur jongeren bepaald door genen en omgeving

Hoe lang jongeren slapen wordt beïnvloed door zowel genen als de omgeving. Uit een nieuw onderzoek gefinancierd door het Wereld Kanker Onderzoek Fonds blijkt verder dat de invloed van ouders op de slaapduur groter is bij meisjes dan bij jongens. Te weinig slapen wordt onder andere in verband gebracht met een grotere kans op overgewicht.

Uit het onderzoek blijkt dat verschillen in slaapduur tussen jongeren die 12 jaar oud zijn voor ongeveer 35 procent bepaald worden door genen. Dit geldt voor zowel jongens als meisjes. Naast genen heeft ook de omgeving invloed op de slaapduur van jongeren. Bij meisjes is de invloed van de thuisomgeving, bijvoorbeeld in de vorm van vastgelegde bedtijden, sterker dan bij jongens. De slaapduur van jongens wordt sterker beïnvloed door activiteiten achter een beeldscherm zoals computeren, internetten en videospellen spelen.

Inzicht in de factoren die van invloed zijn op de slaapduur van jongeren is belangrijk aangezien de slaap tijdens de kinder- en tienerjaren een belangrijke rol speelt in de groei, ontwikkeling, en de geestelijke en lichamelijke gezondheid. Er zijn bovendien aanwijzingen uit wetenschappelijk onderzoek dat slaapduur een verband heeft met overgewicht. 

Het onderzoek werd uitgevoerd door onderzoekers aan het VU Medisch Centrum, de Vrije Universiteit Amsterdam en de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen. Voor dit onderzoek hebben zij gegevens van tweelingen en hun broers en zussen tussen de 12 en 20 jaar die ingeschreven staan in het Nederlands Tweelingen Register (NTR) geraadpleegd. Dit maakte het mogelijk om de invloed van zowel genen als omgevingsfactoren op de slaapduur van jongeren in kaart te brengen.

Dr. Saskia te Velde, onderzoeker aan het VU Medisch Centrum: “Het is zorgwekkend om te observeren dat kinderen en jongeren de laatste jaren steeds minder slapen. Pubers hebben door veranderingen tijdens de puberteit meer slaap nodig dan kinderen, maar juist deze groep slaapt minder. Tekort aan slaap kan invloed hebben op de gezondheid. Dit kan onder andere leiden tot overgewicht, een belangrijke risicofactor voor verschillende ziekten waaronder ook kanker. Uit het onderzoek blijkt dat de invloed van de thuisomgeving minder wordt bij het opgroeien, dus hoe eerder ouders hun kinderen aanleren om voldoende te slapen, hoe beter.”

Ria van de Pol, Manager Gezondheidsvoorlichting van het Wereld Kanker Onderzoek Fonds: “Het behouden van een gezond gewicht is een van de belangrijkste maatregelen die we kunnen nemen om het risico op kanker te verlagen. Het is daarom belangrijk om meer inzicht te krijgen in gedrag dat invloed kan hebben op ons lichaamsgewicht. Hoe vroeger kinderen in aanraking komen met een gezonde leefstijl, hoe beter dat is voor hun gezondheid op latere leeftijd.”

Noot voor de redactie

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met:
Germund Daal, Communicatie Manager, 020-344 9592, g.daal@wcrf.org

Het onderzoek

In totaal hebben 6.319 Nederlandse tweelingen en hun 1.359 broers en zussen tussen 12 en 20 jaar meegedaan aan het onderzoek. Er werd gebruik gemaakt van gegevens uit het Nederlands Tweelingen Register (NTR). Het NTR werd opgezet door de afdeling Biologische Psychologie van de Vrije Universiteit Amsterdam.

De onderzochte factoren van invloed op slaapduur

In dit onderzoek werd gekeken naar de invloed van de volgende factoren op slaapduur:

• Genetische eigenschappen
• Gemeenschappelijke omgevingsfactoren. Dat zijn factoren die voor zowel de adolescent en andere broers en/of zussen gelden, zoals bijvoorbeeld regels over bedtijden.
• ndividuele omgevingsfactoren. Dat zijn factoren die specifiek/uniek zijn voor de adolescent, bijvoorbeeld hobby’s .

Dit soort tweelingenonderzoek maakt het mogelijk om de invloed van de bovenstaande factoren te onderscheiden.

Bronnen

• Genetic and Environmental Influences on Individual Differences in Sleep Duration During Adolescence, wetenschappelijk artikel gepubliceerd in Twin Research and Human Genetics in 2013. Saskia J. te Velde, Niels van der Aa, Dorret I. Boomsma, Eus J. W. van Someren, Eco J. C. de Geus, Johannes Brug, Meike Bartels.
• WCRF/AICR, Food, Nutrition, Physical Activity and the Prevention of Cancer: a Global Perspective, uitgave in 2007.

Over het Wereld Kanker Onderzoek Fonds

Het Wereld Kanker Onderzoek Fonds (WCRF NL) is de enige stichting in Nederland die zich uitsluitend richt op kankerpreventie door een gezonde voeding en leefstijl. WCRF NL financiert, analyseert en geeft voorlichting over wetenschappelijk onderzoek in relatie tot kankerpreventie. 
Meer informatie op www.wcrf.nl.

Alle aanbevelingen van het Wereld Kanker Onderzoek Fonds zijn gebaseerd op het wetenschappelijke rapport van het internationale World Cancer Research Fund netwerk:Food, Nutrition, Physical Activity and the Prevention of Cancer: a Global Perspective. Dit is het grootste, meest omvattende rapport ter wereld over de relatie tussen voeding, leefstijl en de preventie van kanker. Ons Continuous Update Project (CUP) zorgt ervoor dat onze aanbevelingen ter preventie van kanker actueel blijven en gebaseerd blijven op het meest recente wetenschappelijke bewijs.

Naast het Wereld Kanker Onderzoek Fonds bestaat het internationale World Cancer Research Fund (WCRF) netwerk uit: World Cancer Research Fund in het Verenigd Koninkrijk (www.wcrf-uk.org), American Institute for Cancer Research in de Verenigde Staten (www.aicr.org), en World Cancer Research Fund in Hong Kong (www.wcrf-hk.org). Meer informatie over het netwerk is te lezen op www.wcrf.org.