Ook prostaatkanker in verband met overgewicht

Mannen die te zwaar zijn hebben een grotere kans op gevorderde prostaatkanker, waaronder agressieve vormen van de ziekte die dodelijk kunnen zijn. Dat blijkt uit een nieuw rapport dat het Wereld Kanker Onderzoek Fonds vandaag publiceert op basis van analyses van wereldwijd onderzoek naar prostaatkanker.

Gevorderde prostaatkanker wordt toegevoegd aan de groeiende lijst van kankersoorten waarvan bekend is dat ze een verband hebben met overgewicht. Wetenschappers hebben voor het eerst sterk bewijs voor dit verband gevonden tijdens grootschalige analyses van resultaten van onderzoek naar voeding, gewicht, lichaamsbeweging en prostaatkanker.

Prostaatkanker is de meest voorkomende vorm van kanker bij mannen in Nederland. Volgens cijfers van de Nederlandse Kankerregistratie zijn er bij bijna 11.000 mannen de diagnose prostaatkanker vastgesteld in 2013, ongeveer 30 procent meer dan 10 jaar eerder. De toename in het aantal geregistreerde nieuwe gevallen kan gedeeltelijk verklaard worden door screening waarbij PSA-waarden (Prostaat Specifiek Antigeen) wordt gemeten. Leefstijlfactoren spelen echter ook een belangrijke rol bij de stijging in het aantal gevallen. Onderzoekers schatten dat ongeveer 10 procent van de gevallen van gevorderde prostaatkanker voorkomen kan worden door een gezond gewicht te behouden.

Het belang van het tegengaan van overgewicht ter preventie van kanker wordt steeds duidelijker. De meest recente cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek over de mate van overgewicht in Nederland zijn zorgwekkend: 52,9 procent van de mannen van 20 jaar of ouder heeft overgewicht. Van de mannen tussen 65 en 75 jaar is zelfs 66,3 procent te zwaar.

Uit het nieuwe rapport blijkt ook dat er sterk bewijs is voor een verband tussen lichaamslengte op volwassen leeftijd en prostaatkanker. Hoe langer een man is, hoe hoger zijn risico op prostaatkanker. Lichaamslengte op zichzelf is waarschijnlijk geen directe oorzaak van de ziekte. Lichaamslengte weerspiegelt bepaalde groeipatronen vroeg in het leven. Daarbij spelen ons voedingspatroon, leefstijl, leefomgeving, genen en hormonen allemaal een rol. Meer onderzoek naar het verband tussen lichaamslengte en kanker heeft een hoge prioriteit in de onderzoeksprogramma’s van het Wereld Kanker Onderzoek Fonds, vooral omdat Nederlanders een van de langste volken ter wereld zijn.

Uit eerder onderzoek werd geconcludeerd dat bepaalde keuzes in voeding een verband hebben met het krijgen van prostaatkanker. Zo was het onder andere bekend dat een voedingspatroon rijk aan calcium (bijvoorbeeld zuivelproducten) het risico op prostaatkanker zou verhogen, en voeding met lycopeen (bijvoorbeeld tomaten) dat risico zou verlagen. Sindsdien is er veel meer onderzoek gedaan naar prostaatkanker waarin ook beter onderscheid wordt gemaakt tussen de verschillende vormen van de ziekte. Dit had als gevolg dat het verband met overgewicht duidelijker werd. Het verband met voeding is daarentegen minder duidelijk geworden dan voorheen waardoor het wetenschappelijk bewijs hiervoor beperkter is geworden.

Het nieuwe rapport is onderdeel van het Continuous Update Project (CUP), een langlopend onderzoeksproject waarmee de kennis over kankerpreventie continu wordt uitgebreid en actueel wordt gehouden. In totaal zijn er 104 studies meegenomen in de analyses met gegevens van in totaal 9.855.000 mannen, waarvan 191.000 mannen met prostaatkanker.

Een van de belangrijkste adviezen van het Wereld Kanker Onderzoek Fonds voor een lager risico op kanker is om een gezond gewicht te bereiken en/of te behouden. Meer informatie, een online BMI calculator en tips voor het meten van de buikomvang zijn te vinden op www.wcrf.nl.

Noot voor de redactie

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met:

Germund Daal, Hoofd Communicatie en Gezondheidsvoorlichting, 020-344 9592, g.daal@wcrf.org

Cijfers over prostaatkanker in Nederland

Prostaatkanker komt vaker voor op oudere leeftijd. Het is zeldzaam bij mannen jonger dan 45 jaar. Prostaatkanker groeit vaak langzaam. Soms wordt de ziekte bij toeval gevonden, bijvoorbeeld tijdens een medische keuring.

Prostaatkanker staat op nummer 1 in de lijst van meest voorkomende vormen van kanker bij mannen in Nederland, gevolgd door darmkanker en longkanker. Volgens de meest recente cijfers van de Nederlandse Kankerregistratie (cijfersoverkanker.nl) zijn er 10.935 nieuwe gevallen van prostaatkanker geregistreerd in 2013. In 2003 waren dat 8.360 nieuwe gevallen.

Het verband tussen overgewicht en kanker

Uit wetenschappelijk onderzoek van het Wereld Kanker Onderzoek Fonds is al eerder gebleken dat overgewicht het risico op de volgende kankersoorten verhoogt: darm-, slokdarm-, alvleesklier-, nier-, baarmoeder-, borst- (bij vrouwen na de menopauze), eierstok- en galblaaskanker.

Er zijn verschillende manieren waarop overtollig lichaamsvet het risico op kanker kan beïnvloeden. Zo is bekend dat overgewicht invloed heeft op hormoonspiegels. Overgewicht kan ook leiden tot ontstekingen, die invloed kunnen hebben op de celdeling en de ontwikkeling van kanker.

Over het rapport

Het wetenschappelijke rapport ‘World Cancer Research Fund International. Continuous Update Project Report: Diet, Nutrition, Physical Activity and Prostate Cancer. 2014’  wordt vandaag online gepubliceerd door het Wereld Kanker Onderzoek Fonds en de overige leden van het wereldwijde World Cancer Research Fund (WCRF) netwerk.

Bronnen

• World Cancer Research Fund International. Continuous Update Project Report: Diet, Nutrition, Physical Activity and Prostate Cancer. 2014. Dit rapport is te downloaden via www.wcrf.org/sites/default/files/Prostate-Cancer-2014-Report.pdf
• World Cancer Research Fund / American Institute for Cancer Research. Food, Nutrition, Physical Activity and the Prevention of Cancer: a Global Perspective, uitgave in 2007.
• Nederlandse Kankerregistratie, beheerd door IKNL © november 2014.
• CBS Statline, Centraal Bureau voor de Statistiek.
• Kanker.nl

Over het Wereld Kanker Onderzoek Fonds

Het Wereld Kanker Onderzoek Fonds (WCRF NL) is de enige stichting in Nederland die zich uitsluitend richt op de preventie en overleving van kanker door een gezonde voeding en leefstijl. WCRF NL financiert, analyseert en geeft voorlichting over wetenschappelijk onderzoek naar het verband tussen voeding, leefstijl en kanker. Meer informatie op www.wcrf.nl.

Alle aanbevelingen van het Wereld Kanker Onderzoek Fonds zijn gebaseerd op het wetenschappelijke rapport van het internationale World Cancer Research Fund netwerk: Food, Nutrition, Physical Activity and the Prevention of Cancer: a Global Perspective. Dit is het grootste, meest omvattende rapport ter wereld over de relatie tussen voeding, leefstijl en de preventie van kanker. Ons Continuous Update Project (CUP) zorgt ervoor dat onze aanbevelingen ter preventie van kanker actueel blijven en gebaseerd blijven op het meest recente wetenschappelijke bewijs.

Naast het Wereld Kanker Onderzoek Fonds bestaat het internationale World Cancer Research Fund (WCRF) netwerk uit: World Cancer Research Fund in het Verenigd Koninkrijk (www.wcrf-uk.org), American Institute for Cancer Research in de Verenigde Staten (www.aicr.org), en World Cancer Research Fund in Hong Kong (www.wcrf-hk.org). Meer informatie over het netwerk is te lezen op www.wcrf.org.