Soja en borstkanker: wat is het verband?

Verhoogt soja het risico op borstkanker of niet? Het Wereld Kanker Onderzoek Fonds krijgt regelmatig deze vraag.

Dat is ook niet zo gek, want er zijn veel tegenstrijdige verhalen over soja en borstkanker. Lees in dit artikel wat er tot nu toe bekend is over dit onderwerp.

Soja en borstkanker

Veel mensen maken zich zorgen over soja en de relatie met borstkanker. En dat is ook niet vreemd, want soja en borstkanker is een veelbesproken onderwerp in de media. Ook zijn er vroege dierstudies die hebben aangetoond dat soja de kans op borstkanker kan vergroten (1). Maar de laatste jaren is er veel meer bewijs gekomen dat sojaconsumptie bij mensen het risico op borstkanker niet verhoogd (2).

Het Wereld Kanker Onderzoek Fonds heeft tot nu toe onvoldoende wetenschappelijk bewijs gevonden dat aantoont dat de consumptie van soja of sojaproducten de kans op borstkanker vergroot. De consumptie van sojaproducten, zoals sojamelk of tofu, past binnen een gezond voedingspatroon. Soja bevat veel vezels en eiwitten en is een goede plantaardige vervanger voor rood vlees.

Soja en de overleving van borstkanker

In 2014 heeft het Wereld Kanker Onderzoek Fonds een wetenschappelijk rapport gepubliceerd over voeding, leefstijl en de overleving van borstkanker (3). Dit rapport bevat het best beschikbare bewijs over voeding, leefstijl en de overleving van borstkanker. Uit het rapport kwam naar voren dat vrouwen die na de diagnose sojaproducten eten, mogelijk betere overlevingskansen hebben dan vrouwen die geen sojaproducten eten.

Het onderzoek levert een eerste aanwijzing over de relatie tussen soja en borstkanker, maar het levert nog geen hard bewijs. Meer onderzoek is nodig om het mogelijke verband en het mechanisme erachter beter te kunnen begrijpen voordat we een aanbeveling kunnen doen over soja, sojaproducten en borstkanker. Andere factoren kunnen namelijk ook invloed hebben op het verband, zoals de soort tumor of de behandeling.

Het Wereld Kanker Onderzoek Fonds adviseert in eerste instantie iedereen die de diagnose kanker heeft gekregen naar een gezondheidsprofessional te gaan voor advies over voeding en leefstijl, zoals de behandeld arts of oncologisch diëtist.

Spelen fyto oestrogenen mogelijk een rol bij het verkleinen van de kans op het ontstaan van borstkanker?

Ondanks dat wetenschappers nog niet met zekerheid kunnen zeggen hoe soja de overlevingskansen bij borstkankerpatiënten kan vergroten, zijn er wel theorieën over. Soja bevat isoflavonen: een groep stoffen die erg lijken op het vrouwelijk hormoon oestrogeen. Deze isoflavonen worden ook wel fyto-oestrogenen (plantaardige oestrogenen) genoemd. Van oestrogenen weten we dat ze de kans op borstkanker kunnen verhogen. Hoe langer een vrouw gedurende haar leven aan oestrogeen is blootgesteld, hoe groter de kans op borstkanker. Dit kan bijvoorbeeld komen door (2):

  • Vroege eerste menstruatie (onder de 12 jaar)
  • Late menopauze (boven de 55 jaar)
  • Geen kinderen krijgen, of een eerste kind op late leeftijd krijgen (boven de 30 jaar)

Fyto-oestrogenen lijken de schadelijke werking van oestrogeen in het lichaam tegen te kunnen gaan. Dit komt doordat ze de plek innemen van oestrogeen, ze verdringen als het ware het oestrogeen (4). Ook hebben onderzoekers gezien dat ratten en andere proefdieren soja metabolisch anders verwerken dan mensen dat doen. Daarmee lijkt het erop dat de resultaten van de vroege dierstudies niet van toepassing zijn op mensen (1).

Hoe zit het met sojasupplementen?

De veiligheid van een hoge dosis soja en dus een hoge dosis oestrogeenachtige stoffen is nog niet aangetoond (1,4). Daarom is het advies om geen supplementen met hoge doseringen soja, fyto-oestrogenen of isoflavonen te gebruiken. Wanneer iemand toch een voedingssupplement wil gebruiken en deze persoon een behandeling tegen kanker ondergaat, is het altijd verstandig dit van tevoren met de behandeld arts te bespreken.

Meer onderzoek naar soja en de overleving van borstkanker

Om meer te weten te komen over het verband tussen soja en de overleving van borstkanker financiert het WCRF-netwerk momenteel 2 onderzoeken naar het verband tussen isoflavonen uit sojaproducten op de kans op het terugkomen van of overlijden aan borstkanker:

Bronnen en meer informatie

  1. American Insitute for Cancer Research (AICR). Food that fight cancer. Soy, geraadpleegd op 20 december 2016.
  2. World Cancer Research Fund International/American Institute for Cancer Research. Continuous Update Project Report: Diet, Nutrition, Physical Activity and Breast Cancer. 2010
  3. World Cancer Research Fund International/American Institute for Cancer Research. Continuous Update Project Report: Diet, Nutrition, Physical Activity and Breast Cancer Survivors. 2014
  4. Voedingenkankerinfo.nl, geraadpleegd op 20 december 2016